این آزمایش با هدف بررسی تأثیرات مصرف تلفیقی کودهای آلی و زیستی بر درصد پروتئین و بازیافت ظاهری نیتروژن در لوبیا سفید به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح کود آلی (عدم مصرف، ورمی کمپوست، کود دامی، کمپوست قارچ) و فاکتور دوم شامل چهار سطح کود زیستی (عدم مصرف، مصرف نیتروکسین، کود زیستی بارور2، ترکیب نیتروکسین + بارور2) بود.یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیکی مربوط به نیتروکسین بدون مصرف کود آلی و کمترین مربوط به شاهد (عدم مصرف کود های آلی و زیستی) بود. بیشترین درصد پروتئین مربوط کود بارور2 + کمپوست قارچ بود. کمترین درصد پروتئین متعلق به تیمار عدم مصرف کود زیستی و مصرف کود دامی بود. بیشترین مقدار صفت تعداد دانه در متر مربع مربوط به تیمار کود زیستی نیتروکسین و 5650 کیلوگرم در هکتار کود دامی با میانگین 7/792 و کمترین مقدار این صفت مربوط به شاهد زیستی + ورمی کمپوست با میانگین 438 بود. بیشترین مقدار کارایی مصرف نیتروژن مربوط به تیمار شاهد + کود دامی با میانگین معادل 32/36 و کمترین این مقدار مربوط به تیمار شاهد + شاهد بود. بیشترین مقدار صفت وزن هکتولیتر مربوط به تیمار نیتروکسین + کمپوست قارچ با میانگین 21/88 و کمترین مقدار این صفت متعلق به تیمار بارور – 2 + شاهد بود. بیشترین مقدار صفت بازیافت ظاهری نیتروژن مربوط به تیمار نیتروکسین + ورمی کمپوست و کمترین مقدار این صفت مربوط به شاهد + شاهد بود.

به منظور بررسی اثر غلظت و زمان محلول پاشی کود نیتروژن مکمل بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در کلزا (هیبرید هایولا 401)، آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا گردید. دو عامل غلظت محلول حاوی کود نیتروژن خالص (از منبع اوره) در دو سطح (5 و 10 در هزار) و زمان محلول پاشی در هفت سطح: 1) محلول پاشی در مرحله 6 تا 8 برگی (کدهای 1.06 تا1.08 کدبندی سیلوستر - برادلی و میکپیس)، 2) محلول پاشی در مرحله ساقه رفتن (کدهای 2.01 تا 2.03)، 3) محلول پاشی در مرحله قبل از گلدهی (کد (3.9،4 ) محلول پاشی در مرحله 6 تا 8 برگی + ساقه رفتن، 5) محلول پاشی در مرحله 6 تا 8 برگی + قبل از گلدهی، 6) محلول پاشی در مرحله ساقه رفتن + قبل از گلدهی، 7) محلول پاشی در مرحله 6 تا 8 برگی + ساقه رفتن + قبل از گلدهی، همراه با دو تیمار شاهد، بدون مصرف کود نیتروژن و کوددهی متداول خاکی به صورت 3/1 در زمان کاشت، 3/1 در زمان ساقه رفتن و 3/1 قبل از گلدهی به میزان 180 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار منظور شدند. صفات گیاهی مورد ارزیابی شامل عملکرد دانه، میزان روغن، کارایی زراعی نیتروژن، کارایی مصرف نیتروژن، بازیافت ظاهری، کارایی فیزیولوژیک نیتروژن، شاخص برداشت نیتروژن، کارایی جذب نیتروژن و کارایی استفاده از نیتروژن بودند. نتایج نشان داد که بین غلظت های محلول پاشی و زمان های مصرف نیتروژن از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود داشت. محلول پاشی با غلظت 10 در هزار در مرحله ساقه رفتن + قبل از گلدهی بیشترین عملکرد دانه (4221.7 کیلوگرم در هکتار)، بالاترین کارایی زراعی (17.94 کیلوگرم بر کیلوگرم)، کارایی مصرف نیتروژن 23.45) کیلوگرم بر کیلوگرم) و شاخص برداشت نیتروژن (77.39 درصد) را دارا بود. محلول پاشی در غلظت 10 در هزار در هر سه مرحله، بیشترین بازیافت ظاهری و کارایی جذب نیتروژن را (به ترتیب با میانگین 70.71 درصد و 87.12 کیلوگرم بر کیلوگرم) داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که محلول پاشی کود نیتروژن مکمل در مراحل ساقه رفتن و گلدهی کلزا باعث تامین نیاز کودی و کمک به افزایش محصول و کارآیی مصرف کود نیتروژن در این گیاه می شود.

به منظور بررسی واکنش رشد و رقابت گندم و خردل وحشی به سطوح نیتروژن، آزمایشی در سال زراعی 89-1388، در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در سی و شش کیلومتری شمال اهواز اجرا شد. گندم و خردل وحشی در یک آزمایش گلدانی با ترکیب های گندم خالص، خردل وحشی خالص و مخلوط گندم و خردل وحشی تحت سطوح مختلف نیتروژن شامل صفر، شصت، یکصد و بیست و یکصد و هشتاد کیلوگرم در هکتار قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد دانه، ماده خشک و تعداد سنبله گندم در شرایط بدون رقابت، با افزایش سطوح نیتروژن، به طور معنی داری افزایش یافتند. در حالی که، صفات یادشده گندم در هنگام رقابت با خردل وحشی در سطوح بالای نیتروژن کاهش معنی داری نشان دادند. درصد پروتئین کل بوته و دانه گندم، با افزایش نیتروژن تا سطح یکصد و بیست کیلوگرم افزایش یافت و پس از آن، تا سطح یکصد و هشتاد کیلوگرم نیتروژن در هکتار، ثابت ماند. در حالی که، این صفات در شرایط رقابت با خردل وحشی با مصرف یکصد و بیست تا یکصد وهشتاد کیلوگرم نیتروژن در هکتار، نه تنها افزایش نیافت، بلکه به طور معنی داری کاهش یافت. بیشترین بازیافت ظاهری نیتروژن با گندم به ترتیب در شرایط بدون علف هرز و مصرف یکصد و بیست کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین آن در حضور خردل وحشی و یکصد و هشتاد کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده شد. همچنین، نتایج نشان داد که بیشتر صفات اندازه گیری شده خردل وحشی در سطوح بالای نیتروژن بر خلاف گندم، تفاوت چندانی در شرایط رقابت و بدون رقابت نداشتند.

سابقه و هدف: کشاورزی پایدار تلفیقی از دانش مدیریت است که می تواند در بلند مدت از نظر بیولوژیک، زیست محیطی و اقتصادی ارزش افزوده مطلوبی به همراه داشته باشد. یکی از راهکارهای حرکت به سمت کشاورزی پایدار، بکارگیری مخلوطی از گیاهان گونه های مختلف در زراعت می باشد. در بسیاری از نقاط دنیا پذیرفته شدن کشت چند گیاه با هم به عنوان جزئی مرسوم از مدیریت اکوسیستم های زراعی، ثابت کرده است که این نوع کشت ها می تواند مزایای مشخصی را بر حسب درجه تنوع در زمان و مکان داشته باشد. کشت مخلوط می تواند به عنوان یک عامل مهم در کشاورزی پایدار موثر باشد و نظر به نیاز متفاوت گونه ها در مخلوط، رقابت برون گونه ای نیز کمتر خواهد بود. تحقیقات نشان می دهد که برتری زیستی زراعت مخلوط نتیجه استفاده کامل تر از منابع رشد است. هدف از انجام این تحقیق بررسی شاخص های رشدی، عملکرد و کارایی فیزیولوژیک و بازیافت ظاهری نیتروژن ذرت دانه ای به چند کشتی همزمان لگوم ها و سطوح مصرف کود اوره بود.مواد و روش ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی در سال زراعی 92-13911 انجام شد. تیمار مصرف سطوح مختلف کود اوره در چهار سطح شامل: عدم مصرف کود اوره (شاهد)، مصرف 75 کیلوگرم در هکتار کود اوره، مصرف 150 کیلوگرم در هکتار کود اوره، مصرف 225 کیلوگرم در هکتار کود اوره که یک سوم آن در زمان کاشت و مابقی کود با اقساط مساوی در مرحله هشت برگی و مرحله شروع تاسل دهی به مزرعه داده شد و تیمار چند کشتی همزمان در چهار سطح شامل: کشت ذرت خالص (شاهد)، کشت ذرت + نخود، کشت ذرت + لوبیا چشم بلبلی و کشت ذرت + ماش سبز بود. صفاتی مانند ارتفاع بلال، کارایی فیزیولوژیکی نیتروژن در ذرت، وزن خشک چوب و پوشش بلال، تعداد شاخه در لگومها، تعداد دانه در گیاه لگومها، شاخص برداشت ذرت، وزن علوفه تر ذرت + لگوم ها، بازیافت ظاهری نیتروژن در ذرت و قطر ساقه مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمار کود اوره و تیمار چند کشتی همزمان با لگومها بر صفات ارتفاع بلال دهی ذرت، کارایی فیزیولوژیکی نیتروژن در ذرت، تعداد شاخه در لگومها، تعداد دانه در گیاه لگومها، شاخص برداشت ذرت، وزن علوفه تر ذرت + لگومها، بازیافت ظاهری نیتروژن در ذرت و قطر ساقه معنی دار بود. به طوری که بیشترین مقدار کارایی فیزیولوژیکی نیتروژن ذرت با میانگین 22.75 کیلوگرم بر کیلوگرم مربوط به تیمار مصرف 225 کیلوگرم کود اوره + کشت خالص ذرت و کمترین مقدار آن با میانگین 4.38 کیلوگرم بر کیلوگرم مربوط به تیمار مصرف 75 کیلوگرم در هکتار کود اوره + کشت خالص ذرت بود. همچنین بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه با میانگین 8.1 و 4.5 تن در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار مصرف 225 کیلوگرم در هکتار نیتروژن + کشت خالص ذرت و تیمار عدم مصرف کود اوره + کشت همزمان ذرت و ماش سبز بود.نتیجه گیری: استفاده از روش های تغذیه تلفیقی گیاهان می تواند باعث افزایش کارایی مصرف عناصر غذایی و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بیشتر شود. همچنین با کاهش مصرف کودهای شیمیایی از طریق کم شدن میزان هدرروی و آبشویی آنها، موجب کاهش آلودگی های زیست محیطی آب های سطحی و زیرزمینی می شود. در نتیجه در تداوم تولید و پایداری اکوسیستم های زراعی و طبیعی بسیار اهمیت خواهد داشت.

سابقه و هدف: در بیشتر خاک های شور و غیر شور نیتروژن به عنوان محدود کننده ترین عنصر غذایی برای رشد گیاهان مطرح است. در خاک های شور، اثرات متقابل شوری و حاصلخیزی خاک از نقطه نظر تولید بهینه اهمیت فراوان دارد. عدم تعادل عناصر غذایی مورد نیاز گیاه یکی از مشکلات خاک های شور است. در این شرایط که کاربرد کود، ممکن است اثر اسمزی ناشی از شوری را تشدید کند، همواره این پرسش مطرح است که آیا در خاک های شور مصرف کود ضرورت دارد یا نه؟ به منظور پاسخگویی به چنین پرسشی، آزمایشی با فاکتورهای شوری و عنصر نیتروژن، بر روی گیاه کلزا انجام شد.مواد و روش ها: به منظور ارزیابی برهمکنش شوری و نیتروژن، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با فاکتورهای شوری و عنصر نیتروژن، بر روی گیاه کلزا به اجرا در آمد. تیمارهای شوری شامل یک آب غیرشور (0.3 دسی زیمنس بر متر)، و آب های شور طبیعی با شوری 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر بود. عنصر غذایی نیتروژن نیز دارای چهار سطح صفر (N1)،(N2) 75 ،(N3) 150  و 300 (N4) میلی گرم نیتروژن در کیلوگرم خاک به صورت نیترات آمونیوم بود. خاک به کار رفته در این پژوهش، دارای بافت لوم شنی و شوری کم و مقادیر ناچیز نیتروژن بود.یافته ها: نتایج نشان داد که به طور کلی با افزایش شوری، عملکرد نسبی دانه کلزا کاهش و با افزودن نیتروژن به خاک عملکرد افزایش می یابد. در بیشترین مقدار شوری (12 دسی زیمنس بر متر) کاربرد نیتروژن، حتی به مقدار 300 میلی گرم نیتروژن در کیلوگرم خاک، درصد روغن دانه کلزا را به گونه ای قابل توجه افزایش داد. در شوری های کمتر از 12 دسی زیمنس بر متر این افزایش اندک بود. با افزایش کاربرد نیتروژن و افزایش شوری آب آبیاری، کارآیی زراعی نیتروژن برای تولید روغن کاهش یافت. آستانه کاهش کارآیی زراعی نیتروژن برای تولید روغن در شرایط شور به مقدار کاربرد نیتروژن بستگی داشت. آستانه کاهش کارآیی زراعی نیتروژن برای تولید روغن، در سطح اول کاربرد نیتروژن برابر با 0.3 دسی زیمنس بر متر و در مقادیر بالاتر کاربرد نیتروژن این آستانه تا 6 دسی زیمنس بر متر افزایش یافت. با افزایش سطوح نیتروژن از شدت کاهش درصد بازیافت ظاهری نیتروژن کاسته شد. نتیجه گیری: با افزایش شوری، عملکرد نسبی دانه کلزا کاهش و با افزودن نیتروژن به خاک عملکرد افزایش یافت. به طور کلی، با افزایش شوری آب آبیاری (به ویژه در شوری های زیاد)، در همه سطوح کاربرد نیتروژن، کارآیی فیزیولوژیک نیتروژن در کلزا افزایش یافت. در بیشترین مقدار شوری کاربرد نیتروژن، به گونه ای قابل توجه درصد روغن دانه کلزا را افزایش داد. آستانه کاهش کارآیی زراعی نیتروژن برای تولید روغن در شرایط شور به مقدار کاربرد نیتروژن بستگی داشت. بنابراین، توصیه می شود در کاربرد مقادیر بالای نیتروژن در شرایط شور باید احتیاط بیشتری به عمل آورد.

به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد چهار ژنوتیپ عدس (لاین محلی، توده محلی،ILL-10314  و (ILL-6037 تحت تاثیر سه سطح کود نیتروژن از منبع اوره (صفر، 45 و 90 کیلوگرم در هکتار)، آزمایشی در سال زراعی 1387 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. بر اساس نتایج آزمایش، سطوح مختلف کود نیتروژن به جز برای عملکرد دانه، کارایی زراعی و کارایی بازیافت کود نیتروژن، برای سایر صفات مورد بررسی ثاثیر معنی داری نشان نداد. در حالی که اثر ژنوتیپ بر روی تمام صفات مورد بررسی معنی دار بود. لاین محلی با داشتن کمترین تعداد غلاف پر، تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در بوته، بالاترین عملکرد دانه را نشان داد. کمترین عملکرد دانه نیز در ژنوتیپ ILL-10314 مشاهده شد. پایین بودن وزن صد دانه در این ژنوتیپ را می توان از دلایل پایین بودن عملکرد در آن، با وجود بالا بودن تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف پر عنوان کرد. کمترین تعداد غلاف پر در ژنوتیپ ILL-6037 مشاهده شد. این ژنوتیپ با داشتن بیشترین وزن صد دانه، از نظر عملکرد در گروه مشترک با لاین و توده محلی قرار گرفت. بیشترین کارآیی زراعی و بازیافت نیتروژن در سطح کودی 45 کیلوگرم در هکتار و در توده محلی به دست آمد.

به منظور بررسی تاثیر منابع مختلف کودهای محتوی نیتروژن پایه، بر عملکرد، کار ایی نیتروژن (NUE) Nitrogen Use Efficiency و درصد بازیافت نیتروژن (NARF) Fraction Nitrogen Apparent Recovery، در گندم آبی(Triticum aestivum L.)، آزمایشی دو ساله در ایستگاه تحقیقات خاک و آب کرج از سال 1383 اجرا گردید. آزمایش در سال اول در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمار اول (شاهد) شامل مصرف تمامی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف - (ریزمغذی) منهای نیتروژن)؛ تیمار دوم=مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن از منبع اوره به عرف گندمکاران پیشرو (سه بار سرک اوره)؛ تیمار سوم=یک سوم نیتروژن از منبع اوره با پوشش گوگردی(SCU)  به صورت پایه + دو سرک اوره؛ تیمار چهارم=مصرف تمام 150 کیلوگرم نیتروژن به صورت پایه از منبع SCU؛ تیمار پنجم=مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن از منبع اوره در دو سرک اوره (عرف زارعین معمولی) و تیمار ششم=یک سوم نیتروژن از منبع کود کامل پرمصرف به صورت پایه+دو سرک اوره انجام شد. پس از بررسی نتایج سال اول، مقادیر عناصر غذایی مازاد موجود در کودهای کامل پرمصرف (فسفر، پتاسیم و روی) و  SCU(گوگرد) تامین، مقدار نیتروژن مصرفی تا 180 کیلوگرم در هکتار افزایش داده شد و هفت تیمار به شرح تیمار اول=شاهد؛ تیمار دوم=دو سرک اوره؛ تیمار سوم=سه سرک اوره؛ تیمار چهارم=پنج سرک اوره با آب آبیاری؛ تیمار پنجم=اوره پایه زیر بذر+چهار سرک اوره؛ تیمار ششم=اوره پایه از منبع +SCU چهار سرک اوره و تیمار هفتم=اوره پایه از منبع کود کامل پرمصرف+چهار سرک اوره اعمال گردید. پس از عملیات آماده سازی زمین، طرح پیاده گردید. سایر کودهای مورد نیاز بر اساس آزمون خاک تامین شد. نتایج حاصله در سال اول نشان داد، عملکرد دانه در تیمارهای دوم و ششم (5145 و 5067 کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با شاهد (3068 کیلوگرم در هکتار) به طور معنی داری در سطح یک درصد افزایش یافت. NUE (13.8 و 13.2 کیلوگرم در کیلوگرم) و NARF (41.2 و 38.2 درصد) نیز در این دو تیمار در گروه برتر قرار گرفتند. در سال دوم، بیشترین عملکرد (6335 کیلوگرم در هکتار)، کارایی (16.2 کیلوگرم در کیلوگرم) و بازیافت نیتروژن (50 درصد) در تیمار ششم مشاهده شد. علت افزایش عملکرد،NUE  و NARF در سال دوم آزمایش عمدتا مربوط به جایگزینی SCU و کود کامل پرمصرف با اوره پایه، افزایش مقدار نیتروژن و تعداد دفعات تقسیط بود. بازده اقتصادی برای هر دو سال محاسبه و همین تیمارها در گروه برتر قرار گرفته و میانگین آنها بدون اعمال هرگونه یارانه به ترتیب 14، 8 و 4 گردید. به رغم آن که بازده اقتصادی تیمار دوم بیشترین بود. لیکن به دلایل متعددی از جمله افزایش عملکرد هکتاری دانه گندم، افزایش NUE و NARF، ذخیره سازی عناصر غذایی بیشتر در خاک ذخیره سازی، جلوگیری از هدررفت (آبشویی و تصعید) نیتروژن و حفظ محیط زیست، جایگزینی یک سوم اوره مصرفی (قبل از کاشت) با کود کامل پرمصرف و یا SCU مورد تایید قرار گرفت. بنابراین، اجرائی نمودن نتایج حاصله در چند استان گندم خیز کشور، توصیه می گردد.

این پژوهش به منظور بررسی اثرات تنش کمبود آب، مقادیر متفاوت نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه و ماده خشک، کارآیی زراعی نیتروژن، کارآیی مصرف نیتروژن و بازیافت ظاهری نیتروژن ذرت دانه ای هیبرید سینگل کراس 704 در تابستان 1383 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان واقع در شهر ملاثانی اجرا گردید. این پژوهش متشکل از سه آزمایش هر یک به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی بود. در هر یک از آزمایش ها یک سطح تیمار آبیاری شامل آبیاری مطلوب، تنش ملایم خشکی و تنش شدید خشکی )به ترتیب آبیاری پس از تخلیه 30، 40 و 50 درصد ظرفیت زراعی خاک( اعمال گردید. تیمارهای آبیاری از مرحله چهار تا پنج برگی )مرحله استقرار گیاهچه( انجام شد و تا 10 روز پیش از رسیدگی فیزیولوژیک ادامه یافت. در هر آزمایش نیتروژن به عنوان تیمار اصلی دارای سه سطح کاربرد معادل 140، 180 و 220 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و تراکم بوته نیز به عنوان تیمار فرعی دارای سه سطح 6، 7.5 و 9 بوته در متر مربع بودند. هر آزمایش دارای سه تکرار بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تاثیر تنش خشکی، نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه و ماده خشک، شاخص سطح برگ و محتوای نسبی آب برگ بلال معنی دار بود. با افزایش شدت تنش خشکی عملکرد دانه و ماده خشک، شاخص سطح برگ و محتوای نسبی آب برگ بلال کاهش یافت. تنش خشکی شدید در مقایسه با تیمار آبیاری مطلوب باعث کاهش عملکرد دانه به میزان تقریبی 40 درصد گردید. این کاهش بیشتر بدلیل کاهش تعداد دانه در بلال و وزن دانه بود. با افزایش کاربرد نیتروژن عملکرد دانه و ماده خشک افزایش یافت. عکس العمل عملکرد دانه و ماده خشک نسبت به افزایش تراکم مثبت بود. افزایش شدت تنش خشکی و افزایش مصرف نیتروژن موجب کاهش معنی دار کارآیی زراعی، کارآیی مصرف و بازیافت ظاهری نیتروژن گردید. عکس العمل این کارآیی ها نسبت به افزایش تراکم بوته مثبت بود. نتایج این پژوهش نشان داد که در شرایط مختلف رطوبتی، جهت افزایش کارآیی مصرف نهاده ها و کاهش هزینه ها، تناسب میان میزان مصرف نیتروژن و تراکم بوته ها با فراهمی آب در خاک الزامی است.